Zatorowość płucna

Zatorowość płucna (zator płucny, zator tętnicy płucnej) to zamknięcie odgałęzień tętnicy płucnej, a w najcięższych przypadkach jej głównego pnia (zator płucny typu „jeździec”) przez skrzepliny powstające w wyniku zakrzepicy w żyłach głębokich kończyn, żyłach centralnych oraz w sercu. Zatorowość płucna powstaje na skutek przesunięcia skrzeplin z prądem krwi z miejsca ich powstania poprzez żyły centralne, prawą stronę serca do tętnicy płucnej.

W rzadkich przypadkach zatorowość płucna powstaje w wyniku zapchania naczyń płucnych innym materiałem – np. tłuszczem uwalnianym przy złamaniach kości, powietrzem (przy urazach, zabiegach medycznych), komórkami nowotworowymi (przerzuty), płynem owodniowym (w czasie porodu), czy ciałami obcymi (powikłania zabiegów medycznych).

Dokładna częstość występowania nie jest znana, jednak zatorowość płucna (zator płucny, zator tętnicy płucnej) odpowiedzialna jest za około 6-7% zgonów szpitalnych. Ponieważ zatorowość płucna jest zwykle powikłaniem zakrzepicy żył głębokich czynniki ryzyka jej wystąpienia są analogiczne. Zatorowość płucna głównie związana jest z długotrwałym unieruchomieniem, zwłaszcza w warunkach szpitalnych. Unieruchomienie często związane jest z ciążą, operacjami, urazami czy chorobami przewlekłymi takimi jak np. niewydolność serca. Zaburzenia krzepnięcia mogą być wrodzone, lub pojawić się w przebiegu chorób nowotworowych, ciężkich zakażeń czy jako skutek uboczny leczenia (np. antykoncepcja, hormonalna terapia zastępcza) i innych.

Nieznaczna zatorowość płucna może przebiegać bezobjawowo, lub z niewielkimi dolegliwościami, dlatego często nie jest rozpoznawana za życia. Natomiast masywna zatorowość płucna zwykle przebiega burzliwie powodując nasilone objawy lub nagły zgon. Zatorowość płucna może także nawracać wielokrotnie prowadząc do rozwoju przewlekłego nadciśnienia płucnego i niewydolności serca.

Objawy jakie powoduje ostra zatorowość płucna to przede wszystkim duszność, ból w klatce piersiowej, kaszel, przyspieszenie tętna i oddechu, krwioplucie. Zatorowość płucna może prowadzić do spadku ciśnienia tętniczego i w konsekwencji omdlenia/utraty przytomności do wstrząsu i zgonu włącznie. Mogą być obecne objawy choroby odpowiedzialnej za zator płucny. Jeśli istnieją nieprawidłowe połączenia dużego i małego krwiobiegu na poziomie serca lub dużych naczyń część skrzeplin może przedostać się do aorty i wywołać zator np. mózgu, a w konsekwencji udar.